Dat moment waarop al die
waarom-vragen komen. Dat je kind voor het eerst naar de kleuterschool gaat. O zo groot, en tegelijkertijd nog zo’n klein ukkie. Hoe ga je dát kind nou uitleggen, dat pappa dood is?
Je begint het gesprek zoals je alle ‘grote-mensen gesprekken’ begint. De uitleg over waar kindjes vandaan komen bijvoorbeeld. Kleuters verwerken het nieuws vaak meer in stukjes. Dat betekent dat groot verdriet wordt afgewisseld met plezier en spel. Je kunt er met je kleuter goed over praten, maar houdt in de gaten of de spanningsboog nog gespannen is, en of je die niet overvraagt. Check of er begrepen wordt wat je zegt. Waak ervoor dat je niet in bedekkende termen gaat praten. Er is geen kleuter die begrijpt wat je bedoelt als je zegt “papa is heengegaan”. Wees je bewust dat tijdsbesef nog niet accuraat is. Je zult dus een aantal keer moeten benoemen, dat doodgaan ‘voor altijd’ is. Dat er geen pil bestaat, of een spuitje, dat je beter maakt. Zelfs als iemand overlijdt aan een ziekte, is doodgaan zelf geen ziekte. je kunt simpelweg niet beter worden.
Daarnaast mag je je bewust zijn dat kinderen het gedrag van volwassenen imiteren. Als die volwassenen hun emoties niet (of weinig) tonen, zal die kleuter in rouw dat ook niet doen. Hoe meer het kind ziet dat volwassenen ook verdrietig zijn, hoe beter het zijn eigen verdriet ook kan tonen. Natuurlijk is het niet helpend, wanneer het kind een gebroken oom of tante ziet.
Niet ieder kind wil praten over het overlijden, of verdriet laten zien. Dat mag. Dat is goed. Laat wel voelen en merken aan het kind, dat de ruimte er is. Door jouw eigen emoties gedoseerd met het kind te delen, kan het zijn dat de rouwende kleuter er toch uiting aan gaat geven.
Ook een kleuter is een eigen individu. Zoals het op een eigen manier omgaat met vriendjes, zo gaat het ook op een eigen manier om met verlies. Ze hebben behoefte aan iemand die met ze praat, of ze alleen maar even vasthoudt, maar ook weer leuke dingen met ze doet en te ervaren dat het leven verdergaat. Juist omdat deze guppy’s niet voorlopig verdrietig zijn.
Alle lastig te beantwoorden vragen, zul je zo eerlijk mogelijk moeten beantwoorden. “Wat gebeurt er met oma?” Oma wordt in een grote oven verbrand. Pijnlijk? JA! Tuurlijk doet het zeer om dat zo hardop te zeggen. Maar, jokken of om de hete brij heendraaien is schadelijker.
Zeker wanneer ‘de andere ouder’ overlijdt, kan het kind zijn emoties voor de achterblijvende ouder verstoppen. Het is zo bezig met jouw welzijn, dat het zijn eigen emoties ‘wegcijfert’. Pas als jij sterker staat, komt het verdriet van het kind los. Er kunnen dan ook gedragsproblemen ontstaan. Neem de zorgen over jouw welzijn zo goed mogelijk bij het kind weg. Neem hulp aan, of.. schakel zelf hulp in (de buren, een oom en tante, etc). Neem ook af en toe tijd voor jezelf. Dat klinkt misschien gek, maar je kunt nu eenmaal niet 24/7 voor jezelf en jouw kind zorgen. Je hebt soms een korte pauze nodig (al is het maar even ongestoord een uurtje om ikweetnietwat te doen).